Pobierz ten artykuł w formacie PDF
„nie ma boga oprócz Boga, a Muhammad jest posłańcem Boga.”Przez wieki to wyznanie wiary stanowiło fundament jedności Muzułmańskiej w obliczu różnych popularnych zwyczajów religijnych, takich jak proszenie o wstawiennictwo świętych ludzi, zwracanie się do grobów czcigodnych przodków i apelowanie do świętych sufickich o duchowe błogosławieństwa., Muzułmańscy teolodzy krytykowali popularne zwyczaje jako odstępstwa od przepisanych modlitw kanonicznych, ale utrzymywali również, że dopóki wyznaje się wiarę i wykonuje rytualne obowiązki-modlitwę, miłość, post i pielgrzymkę do Mekki-uznaje się go za muzułmanina. W 1740 roku Arabski teolog Muhammad ibn ' Abd al-Wahhāb (1702-1792) zerwał z konsensusem, twierdząc, że popularne zwyczaje religijne są niewybaczalnym wyrazem bałwochwalstwa. Jego sprzeciw wywołał kontrowersje, które podzieliły muzułmanów od tamtej pory.,
źródło sprzeciwu Ibn 'Abd al-Wahhāba leżało w jego śmiałym twierdzeniu, że muzułmanie zapomnieli o prawdziwym znaczeniu „nie ma Boga, ale Bóg”: nie tylko całe uwielbienie jest należne Bogu, jak wierzą wszyscy muzułmanie, ale każde słowo lub działanie, które implikuje uwielbienie dla innego stworzenia, czyni z niego bałwochwalca. Inni teologowie zaprzeczali, że szukanie wstawiennictwa i tym podobne były aktami kultu, ale on upierał się, że tak., Dlatego też poczuł się zmuszony do wezwania do oczyszczenia życia religijnego, które jak oświadczył, przerodziło się w tę samą bałwochwalczą „duchową ignorancję”, którą Prorok Mahomet zwalczał tysiąc lat wcześniej.
w praktyce wyznanie Ibn 'Abd al-Wahhāba zakładało ekskomunikę innych muzułmanów. Arabski termin ekskomuniki, takfīr, stał się znany na Zachodzie ze względu na jego związek z ekstremistyczną przemocą popełnioną przez Państwo Islamskie w Iraku i Syrii, którego teolodzy czerpią szeroko z doktryny Wahhabi., Krytycy Ibn 'Abd al-Wahhāba oskarżyli go o lekkomyślne i Bezprawne ekskomunikę muzułmanów. Odrzucił oskarżenie, utrzymując, że ostrożnie ograniczył ekskomunikę do sytuacji, w których jednostki otrzymały jasne wyjaśnienie znaczenia monoteizmu, a następnie je odrzuciły.
Ibn ' Abd al-Wahhāb rozpoczął misję ustanowienia domeny doskonałego kultu, eliminacji bałwochwalczych zwyczajów, posłuszeństwa boskiemu Prawu i wykluczenia bałwochwalców., Początkowo realizował swoją misję poprzez prozelityzm, zgodnie ze zwyczajową muzułmańską ścieżką powołania (da ' wa) do prawdziwej wiary. W większości potępiali go inni uczeni religijni. Jego krytycy ukuli termin „Wahhabi”, aby marginalizować jego przesłanie jako fałszywe pojęcie błędnego wiejskiego kaznodziei. Oczywiście odrzucił Etykietę Wahhabi i twierdził, że ożywia prawdziwy monoteizm islamu.,
sojusz z klanem Sa 'ud
krytycy zdołali wypędzić go z dwóch Arabskich miast, zanim znalazł poparcie ze strony władcy osady oaza—Muhammada ibn Sa' uda—dając początek sojuszowi wahhabizmu i klanu Sa ' ud. Sojusz dostarczył Ibn ' Abd al-Wahhabowi politycznego wsparcia, którego potrzebował, aby stworzyć domenę oczyszczoną z bałwochwalstwa i rozszerzyć domenę poprzez ekspansjonistyczne wojny. Po jego śmierci w 1792 roku kierownictwo religijne przeszło na jego synów, a następnie na późniejszych potomków, którzy podtrzymywali teologię Wahhabitów i utrzymywali bliskie związki z Władcami Arabii Saudyjskiej.,
od 1740 do początku 1900 roku saudyjskie polityczne fortuny miały swoje wzloty i upadki. W okresie siły politycznej klerycy Wahhabiccy wykorzystywali swój monopol nad władzą religijną, aby zbudować purytańską kulturę religijną, tłumiąc sprzeciw i wykluczając nie-Wahhabickich muzułmanów., Powołując się na religijny obowiązek niesienia wrogości wobec niewiernych i przyjaźni wobec wierzących, Wahabiccy duchowni próbowali nawet zakazać podróżowania do sąsiednich ziem, takich jak Irak, Syria i Egipt, z obawy, że interakcja z nie-Wahabickimi muzułmanami, których uważali za niewiernych, doprowadziłaby do sympatii z nimi i ich religijnymi ideami.
uzależnienie Wahabizmu od władzy Saudyjskiej oznaczało, że utrzymanie czystości religijnej wymagało silnego władcy. W konsekwencji Wahhabiccy duchowni uczynili posłuszeństwo władcy obowiązkiem religijnym., Jest to zgodne z sunnicką tradycją muzułmańską, że wierzący muszą być posłuszni władcy, który przestrzega islamu, dopóki władca nie nakazuje wierzącym łamania prawa islamskiego. Ale Wahhabizm stawia wysoką poprzeczkę dla ” podtrzymywania islamu.”Wymaga od władcy zakazania odstępstw od ścisłej definicji poprawnego kultu. Wymaga również od władcy rygorystycznego zobowiązania do „nakazywania dobra i zabraniania zła”, formuły, która zakłada społeczeństwo zgodne z Wahhabizmem określającym dobro i zło., Od 1920 roku konformizm był egzekwowany przez policję religijną z upoważnieniem do egzekwowania segregacji płci, zamykania sklepów i biur w czasie modlitwy i ogólnie moralności publicznej.
uzależnienie od silnego władcy w celu zachowania czystości religijnej ma paradoksalny skutek, wymagając od kleryków Wahhabi do ustąpienia, gdy władca zdecyduje, że celowość wymaga zerwania z poczuciem dobra i zła kleryków. W takich momentach duchowni zazwyczaj opierają się przed osiągnięciem kompromisu., Taki był wzór, kiedy władcy po raz pierwszy dopuszczali niewiernych ludzi Zachodu ze względu na rozwój zasobów ropy naftowej w 1930 roku, a kiedy wprowadzili telewizję i szkoły dla dziewcząt w 1960 roku. duchowni robili wszystko, co w ich mocy, aby ograniczyć wpływ tych zmian. Gdyby władca nie popierał już zakazu zezwalania niewiernym na zamieszkanie w Arabii Saudyjskiej, ograniczyliby się oni do enklaw mieszkalnych w celu zminimalizowania interakcji, które mogłyby zepsuć saudyjskie drogi. Gdyby władca nalegał na dopuszczenie telewizji, duchowni mieliby władzę cenzury nad programowaniem., A gdyby władca otworzył szkoły dla dziewcząt, to klerycy by nimi zarządzali.
relacje z Szyizmem
Jak radzić sobie z szyicką mniejszością Arabii Saudyjskiej to pytanie, które stawia polityczny cel przeciw czystości religijnej. Wypracowanie trwałego kompromisu okazało się nieuchwytne ze względu na zawiłości osadzone w historii, teologii, geografii i polityce.
podział na sunnitów i szyitów sięga wczesnej historii muzułmańskiej. Po śmierci Proroka muzułmanie nie mogli zgodzić się na wybór przywódcy., W wierzeniach szyickich Prorok jasno stwierdził, że przywództwo przejmie jego krewny Ali i jego męscy potomkowie, znani jako ” imamowie.”W przekonaniu sunnitów o przywództwie decyduje się poprzez konsensus. Z czasem różnice teologiczne pogłębiły przepaść między szyitami a sunnitami. Szyici zaczęli wierzyć, że imamowie posiadali unikalny wgląd w znaczenie objawienia, zamieniając ich w nieomylnych przewodników do zrozumienia i podążania za wolą Bożą. Szyizm nadaje imamom coś podobnego do władzy Apostolskiej., Natomiast Sunnici nadali autorytet do rozeznania znaczenia objawienia w zbiorowej mądrości religijnych uczonych, uważanych za ” spadkobierców Proroka.”Ponadto szyici wierzą, że imamowie mają specjalne stanowisko wobec Boga, które pozwala im wstawiać się u Boga w imieniu wiernych. Stąd szyickie życie religijne obejmuje modlitwy za wstawiennictwem imamów i uroczystości ku czci imamów. W oczach Wahhabis to wszystko jest czystym bałwochwalstwem.,
poza doktrynalną wrogością wahhabizmu wobec szyizmu, Geografia i Polityka kształtują postępowanie rządu saudyjskiego z szyicką mniejszością. Większość szyitów mieszka we wschodniej prowincji wzdłuż Zatoki Perskiej-dokładnej lokalizacji ogromnych pól naftowych kraju. Wydobycie i eksport ropy naftowej ma zasadnicze znaczenie dla dobrobytu Arabii Saudyjskiej, dlatego epizodyczne niepokoje szyitów stwarzają ogromne zagrożenie dla gospodarki narodowej.
ponadto szyici z Arabii Saudyjskiej stanowią część szyickiej strefy w regionie Zatoki Perskiej obejmującej koreligijne państwa w Bahrajnie, Kuwejcie, Iraku i Iranie., Powstanie nowoczesnych rządów narodowych pod rządami sunnickich władców we wszystkich tych krajach, z wyjątkiem Iranu, sprzyjało zdrowemu poczuciu żalu wśród szyitów stojących w obliczu sekciarskiej dyskryminacji. W odpowiedzi społeczności szyickie zrodziły ponadnarodowe ruchy poświęcone obronie swoich interesów.
na tym złożonym tle władcy Arabii Saudyjskiej generalnie osiągnęli kompromis między doktryną Wahhabi, która tłumiłaby Szyizm, a potrzebą stabilności, która byłaby zagrożona wdrażaniem doktryny Wahhabi., Kompromis pozwala Szyitom czcić ich własne meczety, ale zabrania publicznego obchodzenia ich świętych dni. W tym samym czasie, kompromis daje Wahhabi establishmentowi wolną rękę w kazaniach meczetowych i klasach szkolnych, aby potępić Szyizm jako niewiernych potajemnie spiskujących w celu podważenia islamu.
opresyjny klimat religijny przekłada się na wszechobecną dyskryminację. Szyici znajdują się w niekorzystnej sytuacji, gdy szukają rządowych miejsc pracy w gospodarce, w której Sektor publiczny jest głównym źródłem zatrudnienia dla obywateli Arabii Saudyjskiej., Od 1970 roku boom naftowy rząd zainwestował ogromne sumy, aby podnieść materialny standard życia w całym kraju, z wyjątkiem szyickich dzielnic, miast i wiosek. Co gorsza, po rewolucji irańskiej w 1979 r., która doprowadziła do władzy oficjalnie szyicki rząd, szyici saudyjscy zaczęli podejrzewać o lojalność wobec wrogiego obcego mocarstwa. W konsekwencji protesty szyickie w 1979 i 2011 zostały zdementowane jako wywrotowe inspirowane przez irański rząd., Pierwsza seria protestów skłoniła rząd Arabii Saudyjskiej do zobowiązania się do rozwiązania skarg, ale niedawne zamieszki spotkały się z czystymi represjami.
prozelityzm
to, co Zachodni i muzułmańscy krytycy nazywają „eksportem Wahabizmu”, jest pejoratywnym określeniem prozelityzmu. W 1700 roku Muhammad ibn ' Abd al-Wahhāb wysyłał listy do religijnych uczonych w Arabii, Syrii, Egipcie, Tunezji i Maroku, wzywając ich do wsparcia swojej misji. Spotkał się z niemal jednogłośną odmową., Prozelityzm wahhabicki nie znalazł chętnej publiczności aż do lat dwudziestych XX wieku, kiedy założyciel nowoczesnego państwa saudyjskiego, „Abd al-Azīz ibn Sa' ud, dotował dystrybucję traktatów Wahhabickich przez wydawnictwo w Egipcie.
dopiero w latach 60.prozelityzm w obecnej formie nabrał kształtu, w dużej mierze dzięki celowości politycznej. W odpowiedzi na popularność i dynamizm świeckich Arabskich reżimów nacjonalistycznych, Arabia Saudyjska utworzyła międzynarodową koalicję muzułmańskich rządów, twierdząc, że reprezentują lojalność wobec islamu., Duchowni z Wahhabi widzieli okazję do stworzenia organizacji szerzących swoją doktrynę i pomogli w uruchomieniu organizacji panislamskich, takich jak muzułmańska Liga Światowa i Światowe Zgromadzenie młodzieży muzułmańskiej. Organizacje te przekształciły dochody Arabii Saudyjskiej z ropy naftowej w wpływy religijne, finansując szkoły, meczety, organizacje charytatywne i kliniki medyczne pod nadzorem saudyjskich duchownych i religijnych sojuszników w świecie muzułmańskim i muzułmańskiej diaspory na Zachodzie., Efektem rozprzestrzeniania się Wahabizmu było zastąpienie napięć między muzułmanami w związku z pojawieniem się doktryny, która rodzi nastroje nietolerancji, w których od dawna panował pluralistyczny duch.
kampania prozelityczna została wzmocniona przez współpracę z islamskimi aktywistami i organizacjami, które nie przyjmują doktryny Wahhabi, ale podzielają jej wrogość wobec rozprzestrzeniania się zachodnich zwyczajów i wezwania do solidarności w obronie zagrożonych społeczności muzułmańskich w miejscach takich jak Palestyna i Kaszmir., Międzynarodowa współpraca muzułmańska osiągnęła szczyt, gdy Związek Radziecki najechał Afganistan w 1979 roku, aby ustabilizować chwiejny marksistowski reżim.
rządy Arabii Saudyjskiej i Pakistanu współpracowały z grupami aktywistów, aby organizować, finansować i wyposażać Afgańskich rebeliantów i muzułmańskich ochotników w opór wojskom Radzieckim. Stany Zjednoczone postrzegały Afganistan przez pryzmat zimnowojennej rywalizacji ze Związkiem Radzieckim i wspierały sprawę., Po wojnie afgańskiej pojawiły się jednak nowe fronty dla dżihadu w Bośni, Czeczenii, Tadżykistanie i innych miejscach, które bardziej niepokojące były na Zachodzie. W latach 90. pojawiły się nowe islamskie bojówki, które łączyły wahhabicką prozelitykę z zbrojnym oporem na groźby wobec społeczności muzułmańskich. Ten nowy militaryzm stał się znany jako dżihadyzm Salafiego.
salafizm
Wahhabis powszechnie określa się jako „Salafis”, czyli muzułmanie oddani ożywieniu pierwotnych wierzeń i praktyk islamu., Zrzucenie etykiety „Wahhabi” i założenie płaszcza „Salafi” ułatwia rezonowanie religijnego przesłania Arabii Saudyjskiej w świecie muzułmańskim: „Wahhabi „przywołuje na myśl kontrowersyjną doktrynę, która pojawiła się w 1700 roku, więc wydaje się to być niedawnym wynalazkiem, podczas gdy” Salaf „przywołuje na myśl pierwotną społeczność muzułmańską—salaf oznacza „przodków”.”
parsowanie terminów Salafi i Wahhabi jest trudne, ale sprowadza się do teologii i prawa. Podzielają oni tę samą definicję monoteizmu, która dąży do oczyszczenia kultu i potępia Szyizm, Sufizm itd., Salafis uważa jednak, że Wahhabis jest w błędzie, jeśli chodzi o prawo islamskie. Różnica zdań wynika z przynależności Wahabizmu do Hanbalizmu, jednej z czterech historycznych tradycji prawnych w islamie sunnickim. Salafici odrzucają przynależność do którejkolwiek ze szkół prawniczych ze względu na to, że reprezentują one wydarzenia historyczne na długo po pierwszym pokoleniu muzułmańskim. Niezgoda na prawo islamskie nie stoi na przeszkodzie współpracy w celu szerzenia teologii Salafiego/Wahhabi., Jednak same szeregi salafitów są podzielone co do warunków prowadzenia dżihadu, z Saudyjskimi duchownymi po stronie powściągliwości ze względu na ich stanowisko, że tylko władca może ogłosić dżihad.
Dżihad
Wahhabizm wynika z ogólnego konsensusu w sunnickim prawie islamskim, który definiuje dwa rodzaje dżihadu. (Istnieje tradycja Suficka, która definiuje dżihad wojskowy jako mniejszą formę i która definiuje „duchowy dżihad” jako większą formę. Wahhabizm nie uznaje duchowego dżihadu)., W ofensywnym dżihadzie władca wzywa bałwochwalców do przyjęcia islamu, a jeśli odmówią, ma on rozpocząć kampanię wojskową, aby doprowadzić ich do rządów islamskich. W dżihadzie obronnym władca prowadzi kampanię wojskową mającą na celu ochronę muzułmanów przed atakiem wroga. Niezależnie od tego, czy jest to atak Ofensywny, czy Defensywny, zgodnie z sunnickim prawem islamskim, tylko władca może zezwolić na kampanię wojskową. Wsparcie Arabii Saudyjskiej dla antyradzieckich powstańców w Afganistanie w latach 80. było uzasadnione jako dżihad obronny, ponieważ nie-muzułmański wróg, Związek Radziecki, najechał kraj muzułmański.,
Wahabizm nie akceptuje trzech innowacji w dżihadzie związanych z dżihadystyką Salafiego. Po pierwsze, kiedy muzułmanie wchodzą pod panowanie odstępcy, mają prowadzić dżihad, aby obalić rząd. Na przykład w Algierii zbrojna Grupa Islamska prowadziła dżihad w latach 90. w celu obalenia rządu za nieprzestrzeganie prawa islamskiego. Po drugie, dżihad obronny powinien zostać rozszerzony od walki z obcym najeźdźcą do walki z obcą dominacją., Na przykład al-Kaida prowadziła dżihad przeciwko Stanom Zjednoczonym z powodu poparcia Waszyngtonu dla Izraela i świeckich reżimów, które prześladują muzułmanów. Po trzecie, władza dowodzenia dżihadem nie jest ograniczona do władcy, gdy warunki nakazują dżihad i władca nie wykonuje swojej części; wtedy zwykli muzułmanie mogą przejąć władzę.
ruch przebudzenia
podczas Arabskiej zimnej wojny w latach 50.i 60. Arabia Saudyjska zawarła sojusz z Bractwem Muzułmańskim przeciwko świeckim i lewicowym siłom kierowanym przez egipskiego prezydenta Gamala Abdela Nassera., Aby umocnić władzę, Nasser zakazał Bractwu muzułmańskiemu, uwięził setki jego członków i doprowadził innych do wygnania. Arabia Saudyjska udzieliła schronienia członkom Bractwa Muzułmańskiego uciekającym przed prześladowaniami w Egipcie i innych krajach, takich jak Sudan I Syria. Saudyjczycy nie pozwolili im stworzyć oficjalnego oddziału, ale byli w stanie szerzyć ducha politycznego aktywizmu, sprzecznego z doktryną Wahabizmu o posłuszeństwie wobec władców. W latach 60. i 70. Młodzi Saudyjczycy, łączący etos aktywistyczny Bractwa z teologią Wahhabi, zaczęli przeciwstawiać się skromnemu, ale bardzo liberalnemu nurtowi.,
w latach 80.XX wieku synteza Bractwa Wahhabicko-Muzułmańskiego wyłoniła się jako ruch Pełnowymiarowy, nazywający się Przebudzenie (sahwa). Przebudzenie przemówiło do młodszych saudyjskich duchownych zaalarmowanych wkroczeniem zachodniej kultury. W latach 1990-1991 rząd zaprosił tysiące żołnierzy Zachodnich do ochrony przed ewentualnym atakiem Iraku po inwazji na sąsiedni Kuwejt. Rząd stłumił protesty, więziąc najbardziej otwarcie obudzonych kleryków i rozprowadzając Patronaty i zasoby lojalnych kleryków.,
The Crown Prince
w 2017 roku król Salman zmienił linię sukcesji i wyniósł swojego młodego syna Muhammada (ur. 1985) na następcę tronu. Aby wzmocnić swoją pozycję na rzecz sukcesji królewskiej, Muhammad bin Salman podjął kroki w celu zdobycia poparcia wśród młodych Saudyjczyków. Jego twierdzenie, że jest nowym rodzajem przywódcy, dostosowanym do perspektyw i potrzeb Saudyjskiej młodzieży, może jedynie odzwierciedlać pokrewieństwo pokoleniowe. Ale z prawie sześćdziesięciu procent populacji poniżej 30 roku życia, zaloty ten ogromny Okręg wyborczy ma również pierścień politycznej celowości.,
niezależnie od tego, czy kierują się powinowactwem, czy celowością, następca tronu Muhammad okazywał sympatię młodym Saudyjczykom niezadowolonym z ograniczeń inspirowanych Wahhabią. Argumentując, że w latach 80. kraj odstąpił od umiaru religijnego, ogłosił, że nadszedł czas na złagodzenie ograniczeń w kinach i zniesienie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych przez kobiety. Zobaczymy, jak daleko posunie się w liberalizacji klimatu społecznego., W 2019 roku rząd unieważnił przepisy nakazujące kobietom uzyskiwanie zgody od męskich opiekunów na podróż za granicę, ale nie zmienił innych zasad opieki nad kobietami, które umieszczają kobiety pod zwierzchnictwem męskich krewnych, a patriarchalne prawa regulujące małżeństwo, rozwód i opiekę pozostają na miejscu.
, Przyjął pomysł, że Iran prowadzi szyicki spisek mający na celu zniszczenie sunnickiego islamu, z pomocą szyitów z Jemenu, Syrii i Iraku, a także członków własnej szyickiej mniejszości Arabii Saudyjskiej. Narracja ignoruje własną różnorodność szyizmu, zakorzenioną w podziałach sięgających wczesnych czasów islamskich. Jemeńscy szyici Zaidi (ruch Houthi) i syryjscy Alawis (rzekomo reprezentowani przez reżim Baszara al-Asada) nie podzielają teologii, prawa ani przywództwa religijnego z dwunastoma irańskimi szyitami., Niemniej jednak narracja okazała się skuteczna w generowaniu wsparcia ze strony reżimów sunnickich w regionie i w domu, gdzie widmo szyickiego spisku jest używane do usprawiedliwiania tłumienia sprzeciwu i protestu. W kwietniu 2019 roku śmierć poniosło ponad trzydziestu szyitów—ich rzekome zbrodnie obejmowały szpiegostwo na rzecz Iranu.,
odporność Wahabizmu
w pewnym sensie Wahabizm wymaga skupienia się na czczeniu Boga w obliczu kuszącej iluzji—iluzji, że śmiertelne istoty mogą wstawiać się za Bogiem, aby zaoferować ulgę od cierpienia w tym życiu i zbawienie w następnym. Można sobie wyobrazić tę iluzję jako znak bogatego miłosierdzia Boga, które błogosławi świat przykładnymi ludźmi posiadającymi duchowe moce, oferującymi dostęp do Stwórcy., Ale Doktryna Wahhabi nalega na wyznanie wiary, nie ma Boga, ale Bóg, usuwa iluzję i pozostawia kogokolwiek zobowiązanego do niej po stronie niewiary. Podczas gdy zależność od saudyjskich władców ograniczyła to, co klerycy Wahhabiccy mogą rozkazywać i zabraniać, z czasem klerycy byli w stanie chronić i prozelityzować podstawową doktrynę wahhabizmu.