omdat inspanningen om bedreigde talen te redden overheidsbeleid zijn geworden in onder andere Nederland (Fries), Slowakije (Rusyn) en Nieuw-Zeeland (Maori), bevindt Schotland zich in een ongewone situatie. Een taal die bekend staat als Schots-Gaelisch is uitgegroeid tot het boegbeeld voor minderheidstalen in Schotland. Dit is verstandig; het is een zeer oude en zeer onderscheidende taal (het heeft drie verschillende r geluiden!,), en in 2011 de nationale volkstelling vastgesteld dat minder dan 60.000 mensen spreken, waardoor het een waardig doel voor behoud.
maar er is een andere minderheidstaal in Schotland, een die vaak wordt afgewezen. Het heet Schotten, en het wordt soms aangeduid als een grap, een vreemd gespeld en geaccentueerd lokale verscheidenheid van Engels. Is het een taal of een dialect? “De BBC heeft veel luie mensen die de boeken niet lezen of de Schotse cultuur niet volgen en me die stomme vraag blijven stellen”, zegt Billy Kay, een taalactivist en auteur van Scots: The Mither Tongue., Kay zegt dat hij tegenwoordig gewoon weigert te antwoorden of het Schots een taal of een dialect is.
Wat Schots werkelijk is, is een fascinerende eeuwenoude Germaanse taal die toevallig een van de meest gesproken minderheidstalen in de wereld is. Misschien heb je er nog niet van gehoord, maar het verhaal van Schotten is een verhaal van het taalimperialisme dat het meest effectief is, een methode om de onafhankelijkheid van een land uit te roeien, en ook, onverwacht, een optimistisch verhaal over overleven., Schotten heeft elke druk onder ogen gezien die een taal kan ondervinden, en toch is het niet alleen nog steeds hier—het groeit.
Schotten arriveerden ergens rond de zesde eeuw in wat nu Schotland is. Voor die tijd heette Schotland niet Schotland, en was het op geen enkele manier Verenigd, zeker niet taalkundig., Het was minder een koninkrijk dan een gebied dat verscheidene verschillende koninkrijken omvatte, die elk zichzelf soeverein zouden hebben geacht-de Picten, de Gaels, de Britten, zelfs sommige Noormannen. In de noordelijke gebieden, waaronder de Eilandketens van de Orkneys en de Shetlands, werd een versie van Noors gesproken. In het Westen was het een Gaelische taal, verwant aan het Iers Gaelisch. In het zuidwesten spraken de mensen een Brythonische taal, in dezelfde familie als het Welsh., De Noormannen spraken Pictisch, dat is een van de grote mysterieuze uitgestorven talen van Europa; niemand weet echt iets over wat het was.de Anglianen, die Germaans waren, begonnen noordwaarts door Engeland te trekken vanaf het einde van de invloed van het Romeinse Rijk in Engeland in de vierde eeuw. Tegen de zesde begonnen ze door de noordelijke uithoeken van Engeland naar de zuidelijke delen van Schotland te trekken. Schotland en Engeland hadden altijd een vrij stevige grens, met een aantal verboden heuvels en land scheiden de twee delen van het eiland., Maar de Anglianen kwamen door, en zoals ze in Engeland hadden, begonnen ze een versie van hun eigen Germaanse taal te verspreiden in Zuid-Schotland.
Er was geen verschil tussen de taal die destijds in Schotland en Engeland werd gesproken; de Schotten noemden hun taal bijna duizend jaar lang “Inglis”. Maar de eerste grote breuk tussen wat nu Schotten en wat nu Engels kwam met de Normandische verovering in het midden van de 11e eeuw, toen de Normandische Fransen Engeland binnenvielen., Als je met iemand praat over de geschiedenis van de Engelse taal, zullen ze naar de Normandische verovering wijzen als een enorm keerpunt; mensen uit Engeland hebben dit soms voor mij beschreven, op ware Engelse manier, als de tijd dat de Fransen alles verknalden.
Norman French begon Engels te veranderen in Engeland, waardoor spellingen en uitspraken en tijden werden veranderd., Maar de Normandiërs hebben nooit de moeite genomen om de grens over te steken en formeel Schotland binnen te vallen, dus Schotten hebben nooit al dat Normandische gedoe opgenomen. Het zou een zware reis over land geweest zijn, en de Noormannen hebben Schotland misschien niet gezien als een waardevolle prijs. Schotland was altijd armer dan Engeland, dat een robuust belastingstelsel had en dus heel veel geld voor het oprapen.
“toen de talen begonnen te divergeren, behielden Schotten veel oud-Engelse klanken en woorden die in standaard Engels stierven,” zegt Kay. Schots is, in veel opzichten, een bewaard gebleven Pre-verovering Germaanse taal., Keelklanken in woorden als fecht en necht bleven in het Schots, maar niet in het Engels.gedurende de volgende eeuwen begon het Schots, de taal van het zuidelijke Schotse volk, naar het noorden te kruipen, terwijl het Schots-Gaelisch, de taal van het noorden, zich terugtrok. Rond 1500 was Schotten de lingua franca van Schotland. De koning sprak Schots. De gegevens werden in het Schots bewaard. Sommige andere talen bleven, maar het Schots was verreweg de belangrijkste.,
James VI kwam aan de macht als koning van Schotland in 1567, maar was verwant aan Elizabeth I, de regerende koningin van Engeland. Toen Elizabeth stierf, werd Jacobus koning van Schotland en Engeland in 1603, en voegde hij zich voor het eerst bij de twee naties. (Zijn naam veranderde ook, steeds James I.) Hij verhuisde naar Londen,* en, in een grote traditie van Schotten denigreren hun thuisland, verwees naar zijn verhuizing als de handel in “een steenachtige bank voor een diepe veren bed.”
Schotse macht was wild verminderd., De dichters en toneelschrijvers van het land verhuisden naar Londen om een aantal patronage die niet meer bestond in Edinburgh bang te maken. Engels werd de taal van de macht, gesproken door de ambitieuze en edele. Toen de Reformatie kwam, waarbij zowel in Engeland als in Schotland het protestantisme werd geruild voor het katholicisme, was een in massa gedrukte Bijbel op grote schaal beschikbaar-maar alleen in het Engels. Engels was niet alleen de taal van macht geworden, maar ook de taal van goddelijkheid. “Het is best een goede zet als je wilt dat je taal beter wordt beschouwd”, zegt Michael Hance, directeur van het Scots Language Centre.,
Op dit moment is het waarschijnlijk de moeite waard om te praten over wat Schots is, en niet alleen hoe het hier kwam. Schots is een Germaanse taal, nauw verwant aan het Engels, maar niet echt wederzijds begrijpelijk. Er zijn verschillende wederzijds begrijpelijke dialecten van het Schots, op dezelfde manier zijn er wederzijds begrijpelijke dialecten van het Engels. Soms zullen mensen zich identificeren als het spreken van een van die Schotse dialecten—Dorisch, Ulster, Shetlandisch., Als je naar Schotten luistert, als moedertaalspreker van het Engels, heb je bijna het gevoel dat je het voor een zin of twee kunt krijgen, en dan heb je geen idee wat er voor een paar zinnen wordt gezegd, en dan begrijp je er weer een deel van. Geschreven, Het is een beetje makkelijker, als de zinsstructuur is in grote lijnen vergelijkbaar en veel van de woordenschat wordt gedeeld, indien meestal gewijzigd in spelling. De twee talen zijn ongeveer zo vergelijkbaar als Spaans en Portugees, of Noors en Deens*.
Modern Schotten is meer Duits dan Engels, met veel guttural-ch geluiden., Het Engelse woord “genoeg”, bijvoorbeeld, is aneuch in het Schots, met dat harde Duitse keel-clearing-ch geluid. De oude Noorse invloed kan worden gezien in het omzetten van zachtere-ch klanken naar hard-k klanken; “kerk” wordt kirk. De meeste klinkers zijn op de een of andere manier verschoven; “house” wordt uitgesproken (en gespeld) hoose. Meervouden zijn verschillend, in die zin dat de meeteenheden niet meervouden zijn (twa pund voor “twee pond”) en er zijn een aantal uitzonderingsvormen die niet bestaan in het Engels. Er zijn veel meer verkleinwoorden in het Schots dan in het Engels., Het artikel ” De ” wordt gebruikt op plaatsen waar Engels het nooit zou gebruiken, zoals voor days of the week.
bijna alles wordt iets anders gespeld tussen Schots en Engels. Dit heeft ervoor gezorgd dat sommigen, bijvoorbeeld, de Schotse taal Wikipedia zien als gewoon een stelletje rare vertalingen van het Schotse Engels accent. “Grap project. Grappig voor een paar minuten, maar ongepast gebruik van middelen,” schreef een Wikipedia editor op een Wikipedia commentaren pagina.
De suggestie van de redacteur om de Schotse Wikipedia te sluiten werd onmiddellijk afgewezen, met veel Schotse sprekers springen in de strijd. Maar het is niet echt anders dan de manier waarop de heersende Engelse machten de taal behandelden.
Er zijn, over het algemeen, twee manieren voor een heersende macht om de manier waarop een minderheid spreekt te veranderen., Het eerste gebeurde bijvoorbeeld in Catalonië en Ierland: de heersende macht verbood met geweld elk gebruik van de lokale taal, en stuurde letterlijke militaire troepen om plaatsnamen te veranderen en ervoor te zorgen dat iedereen de taal sprak die de machthebbers wilden dat ze spraken. Historisch gezien is dit een zeer slechte en kortzichtige strategie. Dit soort botte actie betekent onmiddellijk dat deze minderheidstalen zowel iets zijn om voor te vechten als een verenigende kracht onder een bevolking. Dat resulteert meestal in regelrechte oorlogvoering en ondergrondse systemen om de taal te behouden.,Wat Engeland Schotland aandeed was waarschijnlijk onbedoeld, maar uiteindelijk werd het een veel succesvoller kolonisatietechniek op de lange termijn. De Engelsen hielden geen toezicht op de manier waarop het Schotse volk sprak; ze stonden gewoon toe dat Engels gezien werd als de taal van prestige, en boden aan om iedereen te helpen die zichzelf beter wilde leren hoe deze prestigieuze, superieure taal te spreken. Zelfs toen de Engelsen, in het tijdperk van de cartografie, Schotse plaatsnamen verkeerd hadden, deden ze dat per ongeluk. Hance vertelde me over een moeras in de buurt van zijn huis dat oorspronkelijk Puddock Haugh heette., Puddock is het Schotse woord voor kikker; haugh betekent een moerassig stuk grond. Zeer eenvoudige plaatsnaam! De Engelsen veranderden plaatsnamen, soms, door het vervangen van soortgelijke klinkende Engelse woorden. Schots en Engels zijn vrij vergelijkbaar, en soms kregen ze de vertaling goed. Voor deze plek deden ze dat niet. Vandaag de dag wordt dat moeras “Paddock Hall” genoemd, ondanks dat er geen plaats is voor paarden of een mooi groot herenhuis.
Deze strategie duurt veel langer dan een taalkundige militaire invasie, maar het dient om een gevoel van minderwaardigheid over een hele bevolking te plaatsen., Hoe goed kun je echt zijn, en hoe goed kan je huis zijn, als je niet eens goed spreekt?
Schots is een taal en geen dialect, maar deze strategie is niet te verschillend van wat er gebeurt met Afro-Amerikaans Engels, of AAVE, in de Verenigde Staten. In plaats van AAVE te erkennen als wat het is—een Amerikaans Engels dialect onder vele—merken onderwijssystemen in de VS het vaak als een onjuiste vorm van het Engels, een die moet worden gecorrigeerd (of als een “tweede taal”). Het is niet anders, het is verkeerd. Lage. Dit is een zeer effectieve, zij het subtiele, truc van onderdrukking., “Er zijn genoeg mensen in Schotland die het een goede zaak vinden”, zegt Hance. “Het verhaal is, we zijn beter gemaakt door dit proces.”
het Schotse volk heeft zelfs een term voor hun gevoel van minderwaardigheid: de Schotse krimp. Het is een gevoel van schaamte over het Schotse erfgoed—inclusief de Schotse taal—en het interpreteren van Scottishness als erger, lager, dan Engels. “Veel Schotse mensen denken dat het demonstreren van elke vorm van Schotse identiteit buiten dat wat formele goedkeuring is gegeven niet iets is dat moet worden aangemoedigd,” zegt Hance.,
schotten worden geconfronteerd met een unieke en werkelijk overweldigende reeks obstakels. Het is zeer vergelijkbaar met het Engels, waardoor de heersende macht om mensen te overtuigen dat het gewoon een andere (slechtere) versie van het Engels. Het concept van tweetaligheid in Schotland is heel, heel nieuw. En Engels, de heersende taal is de krachtigste taal ter wereld, de taal van handel en cultuur., Meer dan de helft van de websites op het internet zijn in het Engels, het is veruit de meest geleerde taal (in plaats van de moedertaal) in de wereld, is de officiële taal voor de wereldwijde maritieme en luchtvaart, en wordt gebruikt door maar liefst 95 procent van de wetenschappelijke artikelen—met inbegrip van landen waar het is niet eens een erkende officiële taal. Tot voor kort, zegt Hance, dachten zelfs Schotse mensen niet dat hun taal de moeite waard was om voor te vechten; vandaag overtreft de financiering voor het behoud van het Schots-Gaelisch dat Voor Schotten met een mijl.
temidden van dit alles is Schotten nog steeds hier., In de volkstelling van 2011 verklaarden ongeveer 1,5 miljoen van de 5,3 miljoen mensen van Schotland dat ze Schots lezen, spraken of begrepen. “Ondanks dat we al eeuwen in deze situatie verkeren, zijn we doorgegaan”, zegt Hance. “We bestaan nog steeds. We zijn nog steeds gescheiden en verschillend, en hebben onze unieke manier van kijken naar de wereld en onze unieke manier van uitdrukken.”Schotten is niet in gevaar zoals Schots-Gaelisch is; het is eigenlijk groeiende in populariteit.
tellingsgegevens zijn niet altijd zo duidelijk als het zou kunnen klinken. Er zijn mensen die alleen Schots spreken, en kan waarschijnlijk Engels begrijpen, maar niet echt spreken., Er zijn mensen die volledig tweetalig zijn, in staat zijn om, met bewustzijn, tussen de talen te schakelen. Sommige mensen beginnen een zin in het Schots en eindigen deze in het Engels, of gebruiken woorden uit elke taal in hetzelfde gesprek. Er zijn mensen die Engels spreken, maar sterk beïnvloed door schotten, met sommige woorden of uitspraken geleend van Schotten.
technologie is een zegen geweest voor de taal, om een groot aantal verschillende redenen., Spellcheck is een hoofdpijn; computers en telefoons bevatten geen native ondersteuning voor Schotten, zelfs terwijl met inbegrip van ondersteuning voor talen gesproken door veel minder mensen. (Er zijn een paar Universitaire onderzoeksprojecten om Schotse spellingcontrole te maken, maar ze zijn niet wijdverspreid.) Maar dit heeft tot gevolg gehad dat Schotten sprekers steeds meer bewust dat wat ze proberen te typen niet Engels is; hoe meer ze moeten een Engels spellingcheck ‘ s spelling van hun Schotten af te wijzen, hoe meer ze denken over de taal die ze gebruiken.
ook de informaliteit van nieuwe vormen van communicatie helpt., Pre-e-mail, het schrijven van een brief was een tijdrovend en formeel proces, en de dominantie van het Engels als een prestigieuze taal betekende dat native Scots sprekers vaak brieven in het Engels in plaats van hun eigen taal zou schrijven. Maar sms ‘ en, sociale media, e—mail-Dit zijn toevallige vormen van communicatie. De meeste mensen vinden het makkelijker om te ontspannen op interpunctie, grammatica, en hoofdletters bij het digitaal communiceren; Schotse sprekers ontspannen op die manier, ook, maar ook ontspannen door zichzelf toe te staan om de taal die ze daadwerkelijk spreken te gebruiken., “Sms’ en en posten, dat zijn grotendeels ongecensureerde ruimtes, dus de taalkundige censuur die vroeger plaatsvond toen je met andere mensen in geschreven vorm communiceerde, gebeurt niet langer”, zegt Hance. “Mensen zijn vrij om hun eigen woorden te gebruiken, hun eigen taal.”
Schotten is nog steeds erg ondervertegenwoordigd in televisie, films, boeken, kranten en op scholen. Soms zullen studenten, in een les creatief schrijven, worden toegestaan om een paper te schrijven in het Schots, maar er zijn geen Schots-taalscholen in Schotland., Het gebrek aan aanwezigheid op scholen is echter slechts een punt van zorg dat de Schotse geleerden hebben over de taal.
“in het algemeen is het beter nu,” zegt Kay, ” maar het is nog steeds niet goed genoeg.”
*correctie: oorspronkelijk zeiden we dat Engels en Schotten ongeveer net zo vergelijkbaar zijn als Fins en Zweeds. Noors en Deens is een veel nauwkeuriger vergelijking. We zeiden ook dat James I het Schotse parlement ontbond, maar dit gebeurde na zijn dood.