Quetzalcoatl (Polski)

Quetzalcoatl (wymawiane Ket-zal-ko'-Wat) był aztecką wersją Boga pierzastego węża, który przeniknął mitologie Mezoameryki., Chociaż Quetzalcoatl urodził się jako Bóg roślinności, rola Quetzalcoatla w azteckich mitach rozszerzyła się z czasem.

zanim Hiszpanie przybyli do Nowego Świata, Quetzalcoatl był uważany za boga wiatru, patrona kapłanów i wynalazcę kalendarzy i książek. Był również okazjonalnie używany jako symbol śmierci i zmartwychwstania.

etymologia

nazwa Quetzalcoatl, co oznacza „Pierzasty Wąż”, pochodzi od słów Nahuatl oznaczających ptaka quetzala i” coatl ” oznaczającego węża., W przeciwieństwie do nowszych bogów azteckiego panteonu, Quetzalcoatl dzielił się swoim imiennikiem z pierzastymi wężowymi bóstwami Majów Kiche i Jukateków. Imię bóstwa Majów K 'iche Q' UQ 'umatz oznaczało ” Quetzal Serpent”, podczas gdy Jukatecki Bóg Majów Kukulkan przetłumaczył na mniej specyficzny ” Pierzasty Wąż.”

atrybuty

bóstwo pierzastego węża, powszechne w większości Ameryki Środkowej, po raz pierwszy pojawiło się w obrazach, posągach i rzeźbach zaczynających się około 100 BCE.,1 przedstawienia pierzastego węża Zwykle przyjmowały formę rzeźbionej głowy węża umieszczonej na ścianie, z dalszymi płaskorzeźbami przedstawiającymi pióra lub ptaki. Rzeźby te zawierały również muszlę konchy, która była symbolem wiatru.

począwszy od około 1200 roku, sposób, w jaki Quetzalcoatl został przedstawiony zaczął się zmieniać., Od tego momentu był zwykle przedstawiany jako mężczyzna noszący stożkowy kapelusz, broszkę piersiową z muszli, biżuterię z muszli i czerwoną maskę z kaczką.2

Rodzina

Quetzalcoatl był trzecim synem podwójnego Boga Stwórcy Ometeotla. Jego starszymi braćmi byli Xipe Totec i Tezcatlipoca, natomiast młodszym bratem był Huitzilopochtli.

inne legendy zakładały, że Quetzalcoatl był synem bogini Chimalmy. Choć opowieści te są różne, niektórzy twierdzą, że Mixcoatl (aztecki Bóg polowania) impregnował boginię Chimalmę, strzelając z łuku strzałą.,

w tej legendzie mixcoatl strzelał do Chimalmy za popchnięcie jego postępów. Chimalma złapała jednak strzały w rękę, stąd wzięła swoje imię (co znaczy „Tarcza”). Chimalma później wyszła za mąż za Mixcoatla, ale oboje nie byli w stanie zajść w ciążę., Po modlitwie przed ołtarzem do Quetzalcoatla i połknięciu Drogocennego Kamienia (szmaragd lub Jadeit, w zależności od wersji opowieści), Chimalma zaszła w ciążę z Topiltzinem-Quetzalcoatlem. Topiltzin-Quetzalcoatl, zwany także One-Reed i Ce-Acatl, założył dynastię, która przetrwała do 1070 roku.3

mitologia

rola Quetzalcoatla w kosmologii Azteków była złożona i wieloaspektowa. Podczas gdy był odpowiedzialny za stworzenie ludzkości i zapewnienie im podstawowych upraw, to jego brat Tezcatlipoca ostatecznie rządził epoką nowożytną., Podobnie jak wielu jego rówieśników, rola Quetzalcoatla została zmieniona w całej historii i została zmieniona, aby lepiej pasowała do wrażliwości współczesnych pisarzy hiszpańskich, którzy próbowali zrozumieć zupełnie inny sposób myślenia. Quetzalcoatl był czasami przedstawiany jako Bóg oszustów i chociaż jego plany nie zawsze działały zgodnie z zamierzeniami, konsekwentnie przynosiły korzyści ludzkości.

stworzenie świata

jako jeden z czterech synów azteckich bóstw stwórczych Ometecuhtli i Omecihuatl, Quetzalcoatl odegrał integralną rolę w stworzeniu wszechświata., Po jego narodzinach, on i jego rodzina czekali 600 na swojego najmłodszego brata, Huitzilopochtli (który urodził się bez ciała), aby dołączyć do nich w procesie budowy kosmosu.

Quetzalcoatl i Huitzilopochtli lub Tezcatlipoca (w zależności od mitu) byli odpowiedzialni za stworzenie kosmosu. Po stworzeniu ognia, uformowali częściowe słońce i dali życie pierwszemu mężczyźnie i kobiecie.4

w wielu wersjach mitu Quetzalcoatl działał w opozycji do swojego brata Tezcatlipoca. Ta rywalizacja była powracającym tematem w mitologii azteckiej, z latającym wężem (Quetzalcoatl) często walczącym z czarnym Jaguarem (Tezcatlipoca).

każda walka przyniosła koniec jednej z czterech epok historii Azteków, ostatecznie kończąc się Tezcatlipoca pod kontrolą piątej (i obecnej) ery.5 W tym czasie było możliwe, że Quetzalcoatl może jeszcze raz pokonać brata i odzyskać władzę., Możliwość ta stała się mitologicznie znacząca, gdy hiszpańscy konkwistadorzy przybyli w XVI wieku.

kradzież kości z zaświatów

Quetzalcoatl odegrał kluczową rolę w stworzeniu ludzi do zaludnienia piątej ery. Aby to zrobić, Quetzalcoatl musiał zakraść się do podziemi Mictlan i nakłonić Mictlantecuhtli i Mictecacihuatl, Pana i Panią śmierci, aby dali mu strzeżone kości. Mictlantecuhtli oddałby kości Quetzalcoatlowi, gdyby mógł stworzyć dźwięk, dmuchając w muszlę bez dziur., Quetzalcoatl zdołał ukończyć to wyzwanie dzięki sprytnym sztuczkom. Robaki wywierciły dziurę w konchu, a następnie wypełniły muszlę pszczołami. Działania Quetzalcoatla skutecznie oszukały Mictlantecuhtliego, by ten dał mu kości. Ale to nie wystarczyło Quetzalcoatlowi. Quetzalcoatl, chcąc jeszcze bardziej oszukać Mictlantecuhtli, powiedział mu, że pozostawi Mictlana bez kości.

zanim Quetzalcoatl zdołał uciec przed Mictlanem, jednak jego podstęp został odkryty przez Mictlanecuhtli. Przed Quetzalcoatlem pojawiła się głęboka Jama, uniemożliwiająca jego ucieczkę., Gdy wpadł do dołu, Quetzalcoatl stracił przytomność i pomieszał kości, które nosił. Po jego ewentualnej ucieczce, Quetzalcoatl połączył lekko przetasowane kości ze swoją krwią i kukurydzą, aby stworzyć pierwszych ludzi piątej ery.6 Aztekowie użyli tej alegorii, aby wyjaśnić, dlaczego ludzie przychodzili na różnych wysokościach.

odkrycie kukurydzy

według legendy Aztekowie początkowo mieli dostęp tylko do korzeni i dziczyzny. W tym czasie kukurydza znajdowała się po drugiej stronie pasma górskiego, które otaczało aztecką ojczyznę., Inni bogowie próbowali już odzyskać kukurydzę, przesuwając góry, ale ich wysiłki zakończyły się niepowodzeniem.

gdy inni podeszli do tego problemu z brutalną siłą, Quetzalcoatl zdecydował się polegać na swoim bystrym umyśle. Zaczął zmieniać się w Czarną mrówkę i podążał za innymi mrówkami przez góry. Po długiej i trudnej podróży Quetzalcoatl dotarł do kukurydzy i przywiózł jądro z powrotem do Azteków.,7

inne wersje legendy opisywały Quetzalcoatla odkrywającego wielką górę nasion, których sam nie mógł przenieść. Zamiast tego poprosił o pomoc Nanahuatzina, który zniszczył górę piorunem. Tlaloc, Bóg deszczu często kojarzony z Quetzalcoatlem, zaczął je porywać i rozrzucać po całym kraju.,8

upadek Topiltzin-Quetzalcoatl

władca Topiltzin-Quetzalcoatl (znany również jako jednoroczny) słynął z mądrych rządów. Pod jego kierownictwem stolica Tula stała się niezwykle zamożna. Topiltzin-Quetzalcoatl utrzymywał porządek w całej swojej domenie, a nawet unikał składania ofiar z ludzi.

chociaż wielu było zadowolonych z panowania Quetzalcoatla, jego rywal Tezcatlipoca nie był i nie zamierzał go pogrążyć., Pewnej nocy Tezcatlipoca spił Topilitzin-Quetzalcoatl z pulque (alkoholem z agawy); potem pijany władca spał ze swoją siostrą kapłanką w celibacie. Zawstydzony tym, co zrobił, Topilitzin-Quetzalcoatl opuścił Tula i wyruszył w morze.

nie jest pewne, co stało się dalej., Niektóre wersje twierdziły, że Quetzalcoatl skremował się; inne twierdziły, że spędził osiem dni w zaświatach, zanim ponownie pojawił się jako Wenus lub gwiazda poranna. Jeszcze inna wersja tej opowieści miała Quetzalcoatl rozstał się z morzem i poprowadził swoich zwolenników w marszu wzdłuż dna oceanu. Ta wersja rażącego odzwierciedlenia historii Mojżesza była prawie na pewno produktem późniejszych wpływów hiszpańskich.9

Cortes: Drugie Przyjście Quetzalcoatla?,

Aztekowie wierzyli, że Tezcatlipoca rządził w piątej erze i chociaż uważali, że piąte słońce było ostatnim słońcem, nie było przesądzone, że Tezcatlipoca pozostanie w władzy. Gdyby Quetzalcoatl wrócił, skąd byłby znany? Pytanie to było najprawdopodobniej na myśli cesarza Moctezumy II, gdy otrzymał wiadomość w 1519 roku, że Hiszpanie przybyli przez wschodnie wybrzeże. Powrót Topiltzina-Quetzalcoatla, który wyruszył na wschód drogą morską, z pewnością wydawał się możliwością dla Azteków, ponieważ uważali oni przybycie tych przybyszów morskich.,

Moctezuma wysłał dar pokarmu i ceremonialnej odzieży czterech bogów (z których jeden należał do Quetzalcoatla) do przybyszów, prawdopodobnie w celu ustalenia ich prawdziwych intencji. Cortes mógł wyglądać jak Bóg, nosząc stożkowe hełmy z tamtych czasów i przybywając za pomocą napędzanych wiatrem żaglowców, ale jego działania wkrótce ujawniły, że nie był moralnie uczciwym Quetzalcoatlem.10

ostatecznie legenda, według której Moctezuma i Aztekowie uważali Cortesa za Quetzalcoatla, była po prostu taka: legenda przekształcona w historyczny „fakt” przez hiszpańskich pisarzy., Pisarze Ci mogli błędnie zinterpretować przemówienie Moctezumy wygłoszone Cortesowi lub po prostu wymyślić pomysł, ponieważ pasował on do ich historycznych oczekiwań.

wędrowny Apostoł

Quetzalcoatl pozostał silną postacią długo po podboju Nowego Świata przez Hiszpanów. Zakonnik Diego de Duran zasugerował, że Quetzalcoatl mógł być rzeczywiście apostołem Św. Tomasza. Święty odszedł z Imperium Rzymskiego po śmierci Chrystusa, a Duran wierzył, że jego Podróże przez Morze mogą wyjaśnić elementy religii azteckiej, które odzwierciedlały chrześcijaństwo., Ten związek z Europą został przejęty przez siedemnastowiecznych meksykańskich nacjonalistów, ponieważ oznaczało to, że ich dziedzictwo kulturowe poprzedzało wpływy hiszpańskie.11

popkultura

trzeci prezes Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, John Taylor (1808-1887), uważał, że Quetzalcoatl jest Jezusem Chrystusem. Taylor napisał, że ” historia życia meksykańskiej Boskości, Quetzalcoatl, bardzo przypomina historię Zbawiciela; tak blisko, rzeczywiście, że nie możemy dojść do innego wniosku niż, że Quetzalcoatl i Chrystus są tą samą istotą.,”12 nie jest jasne, jak powszechnie akceptowany był argument Taylora wśród Kościoła LDS, ale Quetzalcoatl nie jest obecnie ważną częścią systemu wierzeń LDS.

pterozaur Quetzalcoatlus northropi został nazwany na cześć Quetzalcoatla. Po raz pierwszy odkryty w 1971 roku, Quetzalcoatlus miał prawie 10 stóp wysokości i miał rozpiętość skrzydeł co najmniej 36 stóp.

powieść Sir Terry ' ego Pratchetta Eric zawierała parodię Quetzalcoatla w postaci demona o imieniu Quezovercoatl., Quezovercoatl został opisany jako „pół człowiek, pół kurczak, pół jaguar, pół wąż, pół Skorpion i pół szalony „w sumie” trzech morderczych maniaków.”13

Międzynarodowy port lotniczy Nuevo Laredo (NLD) w Taumilaupas w Meksyku, był również znany jako Międzynarodowy port lotniczy Quetzalcoatl.,

w serii gier wideo Final Fantasy Quetzalcoatl był powracającym przyzwaniem lub stworzeniem. Podczas gdy jego grafika znacznie się zmieniła, odkąd został włączony do Final Fantasy VIII, był konsekwentnie przedstawiany jako latające, przypominające piorun stworzenie. Quetzalcoatl pojawił się w Final Fantasy VIII, XII i XV, a także w grze karcianej Final Fantasy.,

Bibliografia

Przypisy

1. Kathryn Math, „Fang and Feather: the origin of avian-serpent imagery at Teotihuacan and symbolic interaction with jaguar iconography in Mesoamerica,” Journal of Purdue Undergraduate Research, 7 (2017), 20. ↩

2. Mark Cartwright, „Quetzalcoatl,” Ancient History Encyclopedia, last modified August 01, 2013, https://www.ancient.eu/Quetzalcoatl/ (dostęp 29 czerwca 2019). ↩

3. Kay Almere Read and Jason J. Gonzalez, Handbook of Mesoamerican Mythology (Oxford: ABC-CLIO, 2000), 225. ↩

4. Henry Phillips, Jr.,, „Notes upon the Codex Ramirez, with a Translation of the Same,” Proceedings of the American Philosophical Society 21, no. 116 (June 1884), 618. ↩

5. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 223. ↩

6. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 224. ↩

7. May Herz,” The Legend of Maize Quetzalcoatl and The Corn Plant „w Meksyku, 10 maja 2017, https://www.inside-mexico.com/the-legend-of-maize/ (dostęp 29 czerwca 2019). ↩

8. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 225. ↩

9. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 226. ↩

10. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 227., ↩

11. Przeczytaj i przeczytaj, Podręcznik, 227. ↩

12. John Taylor, An Examination Into and an Elucidation of the Great Principle of the Mediation and Atonement: of Our Lord and Savior Jesus Christ (Salt Lake City: Deseret News Publishing Co, 1892), 201. ↩

13. Terry Pratchett, Eric (New York: Harper Collins Publisher, 1990), 63. ↩

cytowanie

o autorze